نویسنده: مهدی زارع سریزدی
.
.
.
الکساندر گراهام بل (Alexander Graham Bell) دانشمند اسکاتلندی متولد قرن نوزدهم میلادی بود. این دانشمند، محقق، مهندس و مخترع، شهرت اصلی خود را مدیون اختراع تلفن و تأسیس شرکت تلگراف و تلفن آمریکا یا AT&T است. پدر، پدربزرگ و برادر الکساندر از سخنوران مشهور و مادر و همسرش هر دو ناشنوا بودند. این واقعیتهای خانوادگی همگی در شکلگیری مسیر زندگی و تحقیقات این دانشمند بزرگ نقش داشتهاند.
گراهام بل ابتدا تحقیقات خود را پیرامون دستگاههای شنوایی و سخنرانی انجام داد. این تحقیقات بعدا باعث شد که او در سال ۱۸۷۶ پتنت اولین دستگاه تلفن را در دفتر ثبت پتنت آمریکا ثبت کند. نکتهی جالب در مورد این دانشمند این که او تلفن را مزاحم شغل اصلیاش یعنی تحقیقات میدانست و هیچگاه در اتاق مطالعهاش تلفن نداشت. بل در سالهای پایانی عمر، تحقیقات قابل توجه دیگری در صنایعی همچون دستگاههای ارتباط نوری، قایقهای بالهدار و صنعت هواپیما انجام داد. او یکی از موسسان انجمن نشنال جئوگرافیک هم بود و در سالهای ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۳ بهعنوان معاون ارشد آن فعالیت میکرد.
تولد و تحصیل
الکساندر بل در سوم مارس ۱۸۴۷ در ادینبورگ اسکاتلند متولد شد. او دو برادر به نامهای ملویل جیمز بل و ادوارد چارلز بل داشت که هر دو در سنین جوانی و بر اثر بیماری سل از دنیا رفتند. پدرش پروفسور الکساندر ملویل بل بود که در زمینهی آواشناسی تحقیق میکرد. مادر الکساندر، الیزا گریس نام داشت. الکساندر در سن ۱۰ سالگی از پدرش درخواست کرد تا مانند برادران، یک نام میانی داشته باشد. بههمین دلیل او در سن ۱۱ سالگی اجازهی انتخاب نام میانی را پیدا کرده و نام گراهام را برای ادای احترام به یکی از دوستان نزدیک خانوادگی انتخاب کرد. البته خویشاوندان و دوستان نزدیک او را الک (Aleck) صدا میزدند.
اختراع تلفن
تمرکز بل روی مطالعات پیرامون تلگراف هارمونیک تا سال ۱۸۷۴ شکلی منظم به خود گرفته بود. او در آزمایشگاههایش در بوستون و منزل شخصی در کانادا، روی این دستگاه کار میکرد و در ابتدا با یک فوناتوگراف به آزمایش پرداخت. فوناتوگراف دستگاهی بود که میتوانست با ردگیری ارزش صداها، شکل امواج آنها را ترسیم کند. بل با مطالعهی این دستگاه به این نتیجه رسید که میتوان جریانهای موجی الکتریکی را بر اساس واکنش به صدا تولید کرد. در آن سالها حجم پیامهای در حال تبادل در شبکههای تلگراف بسیار بالا بود و سرمایهگذاران به دنبال راهحلی بودند تا پیامهای متعدد را روی یک خط تلگراف ارسال کنند. وقتی بل از طرحش در مورد ارسال صداهای مختلف روی خط تلگراف با سرمایهگذاران صحبت کرد، گاردینر هابارد و توماس سندرز اولین افرادی بودند که از او حمایت کردند.
اتفاق مهم دیگر در مسیر اختراع تلفن، دیدار بل با جوزف هنری، دانشمند مشهور قرن ۱۹ و مدیر مؤسسهی اسمیثسونین بود. بل در دیدار با این دانشمند از کمبود دانش و تجربهاش برای ساخت دستگاه مورد نظر گفت و هنری علاوه بر آموزشهای اولیه او را به تحقیق بیشتر تشویق کرد. دیدار مهم بعدی، با توماس واتسون، مهندس برق و مکانیک بود که در آن سالها در فروشگاه چارلز ویلیامز مشغول به فعالیت بود. در نهایت با کمکهای مالی هابارد و سندرز، واتسون بهعنوان دستیار بل استخدام شد و این دو تحقیقات خود را روی تکنیک ارسال چند پیام با فرکانسهای مختلف روی یک خط تلگراف شروع کردند.
در تاریخ دوم ژوئن سال ۱۸۷۵ و در خلال آزمایشها، واتسون بهصورت تصادفی یکی از اجزای دستگاه مورد آزمایش را قطع کرد و در طرف گیرندهی دستگاه، بل صدای نامفهومی شنید. این اتفاق قدمهای اول برای ساخت تلفن و انتقال صدا از طریق الکتریسیته را رقم زد.
الیشا گری یکی ادیگر از دانشمندانی بود که در آن سالها روی ساخت دستگاه تلگراف برای ارسال چند پیام همزمان کار میکرد. او و وکلای بل بهطور همزمان به ادارهی ثبت اختراع آمریکا رفتند تا پتنتی مشابه برای این دستگاه ثبت کنند. در اسناد تاریخی درگیری میان این دو جبهه برای ثبت زودتر پتنت آورده شده اما در نهایت پتنت شماره ۱۷۴۴۶۵ در هفتم مارس سال ۱۸۷۶ به نام بل ثبت شد. بل پس از ثبت پتنت به بوستون بازگشت و در آزمایشگاه خود علاوه بر دستگاه خود، یک فرستندهی مایع نیز شبیه به طرح گری اضافه کرد و سرانجام در دهم مارس ۱۸۷۶ توانست پیام صوتی خود را از آزمایشگاه به دفتر واتسون ارسال کند.
زندگی شخصی و مرگ
الکساندر گراهام بل در ۱۱ جولای ۱۸۷۷ تنها چند روز پس از ثبت رسمی شرکت بل با میبل هابارد ازدواج کرد. او بهعنوان هدیهی ازدواج، ۱۴۸۷ سهم از ۱۴۹۷ سهم شرکت جدید را به همسرش اهدا کرد. نکتهی مهم در مورد درآمد ملی بل این که تلفن با وجود موفقیتآمیز بودن از لحاظ علمی، درآمد زیادی برای او به همراه نداشت و تا سال ۱۸۹۷، عمده درآمد این دانشمند از سخنرانی و تدریس بود. بل و همسرش چهار فرزند داشتند. السی می بل در سال ۱۸۷۸ به دنیا آمد؛ ماریان هابارد بل در سال ۱۸۸۰ به دنیا آمد و دو پسر به نامهای ادوارد و رابرت متولد ۱۸۸۱ و ۱۸۸۳ که در سن کودکی از دنیا رفتند.
پدر همسر بل یکی از پشتیبانان مالی و وکلای پتنت او بود. خانوادهی بل تا سال ۱۸۸۰ در کمبریج ماساچوست زندگی کردند و سپس در سال ۱۸۸۲ به منزلی که هابارد در واشنگتون برای آنها خریداری کرده بود، نقل مکان کردند.
بل تا سال ۱۸۸۲ بهنوعی شهروند بریتانیا بود (لقب British Subject یا بنده بریتانیا) و از آن سال شهروندی ایالات متحدهی آمریکا را دریافت کرد. نکتهی جالب این که هر سه کشور بریتانیا، کانادا و آمریکا، بل را شهروند بااصالت خود میدانستند. در لیستهای متعدد منتشر شده از افراد مشهور در طول تاریخ در هر یک از این کشورها نیز گراهام بل حضور دارد. لیست سال ۲۰۰۲ بریتانیا او را در رتبهی ۵۷ از میان ۱۰۰ فرد تأثیرگذار تاریخ قرار داده است. در سال ۲۰۰۴ او در لیست ۱۰ کانادایی برتر تاریخ قرار گرفت و در سال ۲۰۰۵ نیز لیست ۱۰۰ فرد تأثیرگذار آمریکا، میزبان این دانشمند بود. کشور اسکاتلند نیز در لیست سال ۲۰۰۶ خود، بل را در میان ۱۰ دانشمند برتر خود قرار داده است.
الکساندر گراهام بل در دوم آگوست سال ۱۹۲۲ بر اثر عوارض دیابت در منزل شخصیاش در کیپ برتون نوا اسکوتیا از دنیا رفت. در زمان خاک سپاری او، تمام تلفنهای قارهی آمریکای شمالی «به افتخار مردی که ابزار ارتباط از راه دور را در اختیار بشر گذاشته بود» قطع شدند. جسد بل در بالای کوهستان Beinn Bhreagh و در ملک شخصیاش دفن شد.
نویسنده: مهدی زارع سریزدی